2. Beheer je ‘agenda’

Wat is de 'agenda' van je belangrijke gesprek? Bedenk dat je het pas over de 'inhoud' kunt hebben al er ècht verbinding is. Verbinding met iemand heb je, als je over en weer vertrouwt dat de ander werkelijk oog heeft voor jouw belang of behoefte. Pas dan kan je je openstellen voor informatie van de ander. Denk aan een stroomkabeltje, pas als die aan beide zijden is aangesloten, kan de stroom er doorheen. Met contact tussen mensen is het niet anders.

Als er kortsluiting is, zet de electricien de stroom uit, lost de oorzaak van de kortsluiting op en zet daarna de stroom er weer op. In het intermenselijk contact hebben we de neiging het probleem op te lossen terwijl de (informatie)stroom er nog op staat. Dat geeft ongelukken. Daarom is het slim en voorkomen we leed als we sociale kortsluiting oplossen als een electricien. Als iemand 'kortsluiting' heeft, lees erg geïrriteerd is, heeft het weinig zin door te gaan met informatie geven. Die komt niet over. Door de informatiestroom te stoppen, 'je agenda' even helemaal los te laten en eerst te vragen en luisteren naar de oorzaak van bijvoorbeeld de irritatie, kan de ander zijn emotie ventieleren. Zo ontstaat er langzaam rust en ruimte bij die ander en kan de informatiestroom weer ontvangen worden. De stroom kan er weer op! Deze manier lijkt misschien veel tijd te kosten, maar is verreweg de snelste manier. Mensen die zich gehoord voelen, hebben minder reden om in de weerstand te gaan en te blijven.

Mensen, zeker als ze aan het werk zijn, gaan vaak zenden voordat ze gecheckt hebben of er werkelijk verbinding is. Dat is, denk ik, de reden waarom veel informatieavonden mislopen. Met prachtige powerpoints of prezi's richten we ons te vaak op de inhoud van wat we willen ‘zenden’. We vergeten goed te luisteren en eerst de verbinding aan te gaan met het publiek. Zo wordt het éénrichtingsverkeer. De buurt vertrouwt de projectontwikkelaar niet of de werknemers geloven niet dat het plan van de manager geen verborgen bezuiniging is. Het is niet uit onwil dat we de verbinding uit het oog verliezen, maar vaak door gebrek aan ervaring hoe het ànders kan. Want hoe doe je dat in vredesnaam, je openstellen voor reacties die misschien tegen jouw belang indruisen, die confronterend zijn of simpelweg volgens jou onmogelijk zijn?

De Verbindingsdriehoek is heel illustatief in dit soort situaties. Hij toont aan dat wanneer we op het niveau van standpunt kijken, we best ver uit elkaar kunnen liggen. Terwijl daaronder, op het niveau van belangen, waarden en principes er wèl verbinding en gemeenschappelijke bodem te vinden is. Zo lang we op het niveau van standpunt blijven staan, het woord zegt het eigenlijk al, komen mensen niet in beweging. En kunnen we eindeloos standpunten over en weer blijven uitwisselen, zonder dat er iets verandert. We bevinden ons in een debat. En dat, dat weten we, kan eindeloos duren.

Wanneer een van de partijen in beweging komt en probeert te onderzoeken welke belangen of waarden er schuil gaan achter dat 'standpunt', komt de boel in beweging en is de kans op ‘verbinding’ ineens groter! Het mooie is dat de beweging ontstaat door te vragen en te luisteren, interesse te tonen in de ‘beweegredenen’ van de ander.