3. Luister, luister, luister

Luisteren is een breed begrip. ‘Luister goed!’ kunnen we vervangen door een breed scala aan andere woorden, bijvoorbeeld door ‘Let op’ of ‘Gehoorzaam me nou eens’. Naast dat het een heel breed begrip is, luisteren, weten we er eigenlijk heel weinig van. Wat is dat luisteren? Is dat gehoorzamen? Is dat aandacht hebben voor? Is dat iets heel precies in je opnemen? Bovendien vinden we luisteren vaak veel moeilijker dan 'zenden’, zeker in werksituaties. Als je zendt, heb je namelijk de regie, als je luistert heeft de ander de touwtjes in handen en raak je misschien bezorgd of je zo het doel niet uit het oog verliest. 

Luisteren blijkt de kunst van jezelf op stil zetten en van de juiste vragen stellen. In die kunst verdiepen we ons nog niet zo lang. Het begon met de luistertips zoals 'gebruik LSD' (luisteren, samenvatten, doorvragen). Die tips zijn even eenvoudig als bruikbaar. 

Een reminder van de tips die helpen de juiste vragen te stellen zijn:

• Vergeet ANNA niet: Altijd Navragen, Nooit Aannemen,
• Maar laat OMA thuis: Oordelen, Meningen en Adviezen, 
• Smeer wel NIVEA: Niet Invullen Voor Een Ander,
• En gebruik LSD: Luisteren, Samenvatten, Doorvragen,
• Wees daarbij een OEN: Open, Eerlijk en Nieuwsgierig,
• En doe als een KOE: Kaken Op Elkaar, (KOE).

De kern van tips zoals deze is dat je jezelf openstelt voor wat er bij die ander speelt, van belang is. Als luisteraar breng je jezelf niet in het gesprek. Je blijft met je aandacht bij de ander en je laat je leiden door diens verhaal. Dat is niet altijd makkelijk, want wat doen we met onze eigen emoties, gedachten, conclusies en reacties? Die kunnen behoorlijk dominant worden in ons hoofd en de ruimte voor de ander in beslag nemen. Als dat aan de hand is, is het beter reeel te zijn en onszelf niet te forceren. De volgende reactie is dan misschien op zijn plaats: "Het raakt me wat je zegt, ik merk dat er allerlei gedachten in me opkomen, waardoor ik niet zo goed naar je kan luisteren nu. Vind je het goed als we het later hierover hebben?"

In die tussentijd luister je naar jezelf. Waarom raakt het je zo? Waar herinnert het gesprek je aan? Wat is er belangrijk voor je in die situatie? Als je dat eenmaal weet en het gesprek met de ander weer opstart, heb je een keuze: of je vertelt wat je raakte en wat belangrijk is voor je voordat je de aandacht naar de ander verplaatst. Of je laat jouw verhaal, jouw analyse en jouw mening voor even met 'rust', die zet je op stil. Er wordt ons vaak geadviseerd "Laat het los!" Wat mij betreft is dat niet verstandig. Loslaten, in de zin van opgeven, van iets wat belangrijk voor ons is, is wat mij betreft het onmogelijke vragen. Zo lang je maar weet wat jou het luisteren op dat moment moeilijk maakt en je een keuze maakt wat je er mee doet: ben je al een heel eind op de goede weg!

Wil je nog meer weten over luisteren? Kijk dan bij de volgende tip: Luister diep!