4. Luister diep

De luistertips kennen we al enige tijd. Het eerste gedegen wetenschappelijke onderzoek naar luisteren dateert van recentere datum, uit 2007 om precies te zijn! Raar maar waar. Het was Otto Scharmer die in 2007 met zijn Theory U kwam. In deze theorie onderscheidt hij 4 niveaus van luisteren: van opppervlakkig 'downloaden' waar je alleen open oren voor nodig hebt, via 'seeing' en 'sensing' naar diep luisteren 'pre-sensing' waar je niet alleen open oren, een open mind, een open hart maar zelfs ook een open wil voor nodig hebt. Je hebt alle aandacht voor de ander, you are fully 'present', en je hebt al je voelsprieten uit staan, you are 'sensing': zo ontstaat zijn term pre-sensing. Als je tot die diepte naar de ander kunt luisteren, meent Scharmer, neemt het proces of het gesprek, de U-bocht: de wending richting samenwerking en co-creatie. Dan liggen de oplossingen binnen handbereik. Daar is dan wel nieuwsgierigheid, compassie en moed voor nodig.

Stel je voor je bent projectleider. Het hele team van onderzoekers, controllers, veiligheidsadviseurs,en technici hebben geconcludeerd dat oplossing A het beste is. Maar betrokkenen vinden oplossing A niet de juiste: deze variant druist in tegen hun belangen. Hoeveel moed is er dan nodig om met de betrokken in overleg te gaan met open oren, hoofd, hart èn wil? Dat betekent dat je ook de wil en overtuiging dat optie A te beste is, even zult moeten laten 'rusten'. En contact gaat maken op belangen niveau zoals de Verbindingsdriehoek laat zien. Als dat lukt, wordt de kans dat er een nieuwe optie die voor iedereen kan werken, al maar groter. Het verlaten van het 'of/of' scenrio, of jij hebt gelijk of ik, en het toelaten van het 'en/en', we hebben beiden gelijk vanuit ons perspectief en die proberen we te verenigen, scenario vergt tijd en moed. Oef! Toch brengt winst. Altijd. Probeer het maar eens uit.

Scharmers onderzoek heeft veel teweeg gebracht. De laatste tien jaar is de aandacht voor luistervaardigheden enorm toegenomen. Zo zijn we steeds meer gaan inzien hoe krachtig goed luisteren kan zijn. Hoe verbindend het is wanneer de andere partij simpelweg naar je luistert en zich voor je openstelt: oren, hoofd, hart èn wil. En het vraagt nogal wat van ons: niet alleen dat je je openstelt, maar ook nieuwsgierigheid, compassie en ...moed! Wie had dat gedacht dat er moed nodig is om diep te kunnen luisteren?