Begrepen worden dat is zo ongeveer het belangrijkste in ons leven. Toch zijn we niet zo scheutig met begrip. Volgens Marie Miyashiro die het boek De empathie factor schreef heeft dat te maken met de manier waarop we zijn opgevoed: "Empathie zit in ons mensen ingebakken, maar tijdens onze opvoeding zijn we systematisch getraind om het tegenovergestelde te doen. Namelijk mensen voortdurend beoordelen, moraliseren." Dankzij haar onderzoek en dat van anderen is er nu steeds meer aandacht voor de werking en het effect van empathie.
Wat is dat dan eigenlijk empathie? En als we hebben afgeleerd om empathisch te zijn, hoe kunnen we dat dan weer aanleren? In het filmpje hiernaast legt Brené Brown heel helder het verschil uit tussen empathie en sympathie. Kort gezegd is haar advies: 1. Ga naast iemand staan of zitten, 2 Geef iemand de ruimte om te vertellen en 3. Heb het niet over jezelf. Soms is dat best ingewikkeld, zeker als je zelf erg getriggerd bent of graag iets wil oplossen. Dan is de neiging om terug te grijpen naar oude (bekende) reactiepatronen namelijk extra groot. Wat er op zo'n moment in je hersenen gebeurt dat het zo lastig maakt, leg ik uit bij automatische piloot.
In de Cleveland Clinic in de VS hebben ze alle zorgverleners opgeleid om zo empathisch mogelijk te zijn. Dat doen ze omdat ze geloven (en inmiddels ook weten) dat een oprechte relatie tussen patient en zorgverlener een essentiele therapeutische waarde heeft, een helende kracht is.
In ons land ontdekte hoogleraar gezondheidscommunicatie Julia van Weert dat zelfs maar kleine empathische handelingen zoals aankijken of hummen de angst van (dementerende) patiënten al significant doet afnemen, zo vertelde ze in haar oratie.